वैदिक ज्योतिषमा सूर्यलाई ग्रहहरूको राजा भनेर चिनिन्छ । यसलाई सबैभन्दा शक्तिशाली र महत्त्वपूर्ण आकाशीय पिण्डहरू मध्ये एक मानिन्छ।
सूर्यले आत्मा, जीवन शक्ति, चेतना, अहंकार, आत्म-अभिव्यक्ति, नेतृत्व क्षमता र व्यक्तिको मूल सारलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। सूर्य प्रकाश र जीवनको स्रोत हो र जन्म कुण्डलीमा यसको स्थानले व्यक्तिको चरित्र, स्वभाव र जीवन मार्गमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पार्छ। यसले प्रत्येक व्यक्ति भित्रको प्रकाश, ज्ञान, र ईश्वरीय प्रभावको प्रतिनिधित्व गर्दछ।वैदिक ज्योतिषमा, सूर्यलाई शाही ग्रह मानिन्छ र उच्च सम्मान दिइन्छ। यसलाई एक प्राकृतिक लाभदायक ग्रह मानिन्छ।
सँगसँगै सूर्य पिता कारक ग्रह पनि हो। कुण्डलीमा सूर्य नकारात्मक भएर बस्दा पिता र पुत्रको सम्बन्ध मा पनि गडबडी आउने गर्दछ। राज्य कारक ग्रह भएकाले यसले राज्य क्षेत्र सँग संबंधित विषयहरू तथा सरकारी ख दनदचनजागिरको क्षेत्रलाई पनि हेर्ने गर्दछ।
साथै सूर्यको प्रभाव वैदेशिक क्षेत्रमा समेत पर्ने गर्दछ। त्यसैले सामान्यतः सूर्यको नकारात्मकताले वैदेशिक यात्रामा समस्या हुने गर्दछ।
सूर्य सिंह राशि (Leo) को स्वामि ग्रह हो र यो राशिमा सूर्य सबैभन्दा शक्तिशाली मानिन्छ। यसले नेतृत्व, रचनात्मकता र आत्म-विश्वासका गुणहरू ल्याउँछ।
सूर्य मेष राशि (Aries) मा उच्च र तुला राशि (Libra) मा दुर्बल नीच हुन्छ। जब सूर्य आफ्नो उच्च स्थानमा हुन्छ वा शुभ स्थानमा हुन्छ, यसले बढ्दोशक्ति र शुभतालाई संकेत गर्दछ । उच्च सूर्यका व्यक्ति प्रतिभावान् तथा नेतृत्व क्षमताले भरिपुर्ण हुन्छन्।त्यस्तै उच्च सूर्यले जातकलाई ऊर्जावान् , आत्म – विश्वासी र आशावादी बनाउँछ। जबकि सुर्य नीच वा अशुभ भएको अवस्थामा, यसले चुनौतीहरू र यसको गुणहरूको कमीलाई संकेत गर्दछ। नीच सूर्यले जातकलाई अहंकारी र क्रोधी बनाउँछ । साथै आत्म विश्वासले हिन तथा पिता र वैदेशिक क्षेत्रमा समस्या ल्याउँछ।
जन्म तालिकाको विभिन्न घरहरूमा सूर्यको स्थानले जीवनका विभिन्न क्षेत्रहरूलाई प्रभाव पार्छ। उदाहरणका लागि, पहिलो घरमा सूर्यले व्यक्तिको व्यक्तित्व, आत्म-अभिव्यक्ति र नेतृत्व क्षमतालाई प्रदर्शन गर्दछ, त्यस्तै दशौं घरमा सूर्यले सफलता, प्रतिष्ठा र करियर उपलब्धिहरू संकेत गर्न सक्छ।
उपचार: वैदिक ज्योतिषमा, यदि सूर्यले चुनौतीहरू निम्त्याउँदैछ वा यसको सकारात्मक गुणहरू बढाउन खोज्छाैँ भने विशेष उपायहरू गर्न सकिन्छ। यी उपायहरूमा सूर्यदेवलाइ जल अर्पण गर्ने , माणिक्य (रुबी)जस्ता रत्नहरू लगाउने, अनुष्ठानहरू गर्ने,सूर्यको मन्त्रहरू पढ्ने, सूर्य सम्बन्धी वस्तुहरुको दान वा सेवा र परोपकारका कार्यहरूमा संलग्न हुन सकिन्छ।
जल अर्पण : बिहान उदाउदाे सूर्यलाइ सम्मुख पारेर तामाकाे भाडाबाट सूर्यलाइ (ॐ घृणि सूर्याय नमः) भन्दै जल अर्पण गर्ने ।
सूर्यको रत्न : सुन वा पञ्चधातुमा माणिक्य (रुबी)
दान :गहुँ – गुँड वा तामाको भाँडा
सूर्य ग्रहको मन्त्र:
तान्त्रिक मन्त्र :ॐ घृणि सूर्याय नमः।(१०८ पटक)
वैदिक मन्त्र: ऊँ आकृष्णेन रजसा वर्तमानो निवेशयन्नमृतं मर्त्यञ्च ।
हिरण्य़येन सविता रथेन देवो याति भुवनानि पश्यन् ।।
एक व्यक्तिको जन्म तालिकामा सूर्यको प्रभाव बुझ्नको लागि यसको स्थान, पक्ष, संयोग र अन्य ग्रहहरूसँगको सम्बन्धलाई ध्यानमा राखेर विस्तृत विश्लेषण आवश्यक छ। एक अनुभवी वैदिक ज्योतिषीसंगको परामर्शले एकव्यक्ति को कुण्डलीमा सूर्य को विशिष्ट प्रभावहरुमा गहिरो अन्तर्दृष्टि र उपयुक्त उपचारका लागि मार्गदर्शन प्रदान गर्न सक्छ।
